W związku z realizacją projektu pt. „Program kaskadowych szkoleń dla pracowników samorządów terytorialnych w zakresie projektowania i gospodarowania zielenią w miastach”, dofinansowanego z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu priorytetowego „Edukacja ekologiczna”, opracowana została seria pięciu monografii „Zieleń, woda, infrastruktura techniczna – bez granic”. Jej celem jest przybliżenie samorządowcom, przedstawicielom organizacji pozarządowych i mieszkańcom miast wyzwań wynikających ze zmian klimatu.

Szczególną uwagę poświęcono dobrym praktykom w zakresie rozwoju zielonej i błękitnej infrastruktury oraz opisaniu tej problematyki w szerszym ujęciu. Nawiązano w nich do znaczenia usług ekosystemowych dla jakości życia mieszkańców i rozwoju gospodarczego miast, a także – odwołując się do psychologii – przybliżono powody, dla których wyzwania klimatyczne powinny być ważne dla każdego człowieka.

Pięć monografii

W skład serii wchodzą następujące tomy:

  • Tom I. O znaczeniu zieleni w miastach,
  • Tom II. Kształtowanie zieleni w procesach rewitalizacji,
  • Tom III. Błękitna infrastruktura w procesach rewitalizacji,
  • Tom IV. Psychologiczne związki człowieka z naturą,
  • Tom V. Miasta wobec zmian klimatu.

Drugi tom serii, zatytułowany „Kształtowanie zieleni w procesach rewitalizacji”, opracowany został przez szerokie grono autorów Instytutu Rozwoju Miast i Regionów.

Czym jest rewitalizacja?

W tomie II podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, czym jest rewitalizacja. Autorzy opracowania dowodzą, że jest ona odpowiedzią na kryzys wywołany występowaniem problemów społeczno-ekonomicznych i zaniedbaniami w sferze infrastruktury, dostrzegalnych w wielu gminach. To proces zintegrowanych działań na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, realizowany zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

Dobre praktyki z 14 polskich miast

W opracowaniu zaprezentowano studia przypadków i dobre praktyki z 14 polskich miast. Wrocław jako lider polityki przystosowującej miasto do zmian klimatu prowadził proces rewitalizacji w obrębie najstarszych osiedli, w których zmodernizowano zieloną infrastrukturę w postaci skwerów, parków i ogrodów społecznych. W Wałbrzychu w ramach projektu pilotażowego wykonano opracowania krajobrazowe podobszarów rewitalizacji. W wielu miastach chętnie realizowane są innowacyjne projekty zieleni w ramach inicjatywy oddolnej, np. wiata przystankowa z miniogrodem na dachu, edukacyjny owocowy ogród miejski, łąki kwietne czy, ogrody deszczowe. Poznań wziął udział w międzynarodowym projekcie, by inwestycje w błękitno-zieloną infrastrukturę poprawiały jakość życia mieszkańców. Skutecznym narzędziem pobudzania aktywności mieszkańców jest Zielony Budżet Obywatelski realizowany w Lublinie, w którym dużą grupę stanowią inicjatywy dotyczące ochrony środowiska. Bytom zaangażował mieszkańców do wypracowania koncepcji funduszu mikrodotacji. W Łodzi zainicjowano Program Animacji Społecznej w podwórkach. Podobnie w Koninie, Rybniku i Włocławku, w których wdrożono programy animacyjno-partycypacyjne wzmacniające potencjał społeczny.

Wyzwania społeczne są bardzo ważne w całym procesie rewitalizacji. W drugim tomie serii przedstawiono ścieżkę działania w zakresie przygotowania interwencji środowiskowej z udziałem społeczności lokalnej.

Celem publikacji jest zachęcenie innych samorządów do zwiększania w procesach rewitalizacji komponentu środowiskowego, który pośrednio ma wpływ na wzmacnianie więzi społecznych w zdegradowanych dzielnicach miejskich.

Tom II. „Kształtowanie zieleni w procesach rewitalizacji” dostępny jest pod linkiem: https://ecomy.irmir.pl/ksztaltowanie-zieleni-w-procesach-rewitalizacji-skrypt-naukowy/.

dr inż. Anna Stankowska

Agnieszka Barszczewska-Woszczyk

Instytut Rozwoju Miast i Regionów


„Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Instytut Rozwoju Miast i Regionów”.