![AD1A EGOE [27.03-27.04.24]](https://portalkomunalny.pl/wp-content/uploads/2024/03/2024-03-1320x250-pl-1.jpg?pas=19093494392404232053)
Łącznie artykułów: 23.
Brak pełnych informacji o liczbie jezior w Polsce oraz do ilu z nich Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) wykonuje uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa (SP), brak danych o istniejących pomostach na jeziorach sklasyfikowanych jako wody powierzchniowe płynące, to tylko niektóre nieprawidłowości ujawnione przez Najwyższą Izbę Kontroli (NIK) w Krajowym Zarządzie Gospodarki Wodnej PGW WP (KZGW).
Niedostateczny nadzór Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska nad podległymi jednostkami i brak inicjatywy, by usunąć przeszkody systemowe utrudniające sprawne i skuteczne prowadzenie spraw oraz monitorowanie naprawiania szkód w środowisku – to tylko część stwierdzonych przez NIK nieprawidłowości. Do tego dochodzą niebywała opieszałość przy rozpatrywaniu zgłoszeń zagrożeń i szkód oraz postępowań odwoławczych, a także niewłaściwie prowadzony rejestr zagrożeń szkodą i szkód w środowisku.
Każdego roku na terenie Polski ujawniane są dzikie wysypiska odpadów wykazujących jedną lub więcej właściwości niebezpiecznych, takich jak np. łatwopalność, toksyczność, rakotwórczość, właściwości wybuchowe czy żrące. Tego rodzaju odpady zaliczane są do tzw. odpadów niebezpiecznych. Ze względu na te właściwości mogące negatywnie wpływać na ludzi i środowisko naturalne, a w skrajnych przypadkach zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi i powodować nieodwracalne szkody w środowisku, odpady niebezpieczne, powinny być niezwłocznie usuwane z miejsc do tego nieprzeznaczonych i przekazywane do właściwego zagospodarowania (recyklingu, unieszkodliwiania lub jeżeli to możliwe do odzyskiwania energii).
Najwyższa Izba Kontroli zweryfikowała prawidłowość naliczania i egzekwowania opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wybranych gminach województwa mazowieckiego. Okazuje się, że jedynie w dwóch gminach spośród kontrolowanych nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie naliczania i egzekwowania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W pozostałych przewlekle egzekwowano deklaracje o wysokości opłaty oraz nieprawidłowo i nieskutecznie prowadzono postępowania wobec osób zalegających z opłatami.
Funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi i poużytkowymi oraz transgraniczne przemieszczanie odpadów - to tytuł raportu Najwyższej Izby Kontroli. Jakie wnioski przynosi ww. raport?
Szara sfera w gospodarce odpadami trzyma się mocno, nie stworzono niezbędnych warunków do monitorowania rynku i właściwego nimi zarządzania, poziom selektywnego zbierania odpadów jest niski, a resort klimatu nie stworzył na czas odpowiednich aktów prawnych – wylicza Najwyższa Izba Kontroli.
To nie będą dobre wiadomości, szczególnie dla JST i władz państwowych. Wg Najwyższej Izby Kontroli administracja publiczna nie wywiązuje się z zadań dotyczących ciepłownictwa i gospodarowania energią. Wskazują na to wyniki kontroli opublikowane w informacji o rozwoju efektywnych systemów ciepłowniczych. Dotyczyła ona okresu do 31.12.2020.
Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrole, których głównym celem było zbadanie prawidłowości przygotowania oraz przeprowadzenia wybranych inwestycji miejskich w województwie lubelskim. Kontrolę przeprowadzono w czterech urzędach miast, tj. w: Lublinie, Zamościu, Puławach i Świdniku. Kontrolą objęto lata 2016-2022 (I półrocze). W objętych kontrolą urzędach analizie poddano 12 zadań inwestycyjnych o łącznej wartości 367,2 mln zł oraz dokumentacje projektowe opracowane w ramach tych zadań. Jak podaje NIK skontrolowane urzędy nie zapewniły w pełni prawidłowego przygotowania i przeprowadzenia inwestycji miejskich objętych kontrolą.
W Nowy Rok Najwyższa Izba Kontroli wkracza z imponującym planem pracy. Ten, który dobiega końca, przyniósł nowe, ogromne wyzwania o skali globalnej, będące pokłosiem wojny za wschodnią granicą i napływu uchodźców z Ukrainy oraz światowym kryzysem energetycznym i finansowym. Izba skontroluje, jak na te wyzwania zareagowała administracja publiczna. NIK nie zaniedbuje też innych kluczowych obszarów funkcjonowania państwa i bytowania obywateli. Plan pracy NIK na rok 2023 to aż 90 tematów kontroli planowych.
Spółki gminne: jeszcze komunalne czy już komercyjne? Pyta Najwyższa Izba Kontroli w oparciu o raport o wynikach kontroli funkcjonowania spółek komunalnych w województwie pomorskim i zachodniopomorskim. Okazuje się, że większość kontrolowanych spółek komunalnych prowadziła działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania gmin w sferze użyteczności publicznej. W latach 2018-2020 wysokość przychodów uzyskanych z takich usług wyniosła łącznie blisko 64 mln zł.
Obowiązujące przepisy wciąż nie chronią przed zabudową terenów zieleni spełniających w miastach istotne funkcje klimatyczne, wentylacyjne czy hydrologiczne. Jak pokazała kontrola przeprowadzona przez NIK, normy prawne regulujące od 18 lat planowanie i zagospodarowywanie przestrzenne zamiast wspierać zachowanie i powiększanie systemów przyrodniczych dopuszczają do ich postępującego i nieodwracalnego osłabiania.
Poziom kompetencji cyfrowych w Polsce co prawda wzrósł w ostatnich latach, jednak na tle Unii Europejskiej nadal wypadamy słabo - wynika z najnowszego raportu NIK.
Laboratoria państwowych inspekcji zajmujących się urzędową kontrolą żywności i ochrony środowiska nie były dobrze wykorzystywane - informuje Najwyższa Izba Kontroli. Działały one osobno na rzecz poszczególnych inspekcji, mimo że zakresy ich zadań częściowo się pokrywały. Obciążenie wykonywanymi badaniami drogich urządzeń pomiarowych było w części jednostek niewielkie, a z kolei w innych wskazywano na ich znaczne obciążenie i związaną z tym awaryjność. Wyposażenie kontrolowanych laboratoriów, choć wymieniane w miarę posiadanych środków finansowych, nadal było częściowo wyeksploatowane i ograniczało możliwości ich rozwoju. Niski poziom wynagrodzeń laborantów wpływał na fluktuację kadr i konieczność zmiany organizacji badań, a także długotrwałe niewykorzystanie zakupionych, drogich urządzeń pomiarowych.
NIK prowadzi kontrolę w Kopalni Węgla Brunatnego Turów, w której przyjrzy się działaniom spółki PGE w zakresie zapobiegania i wyjaśnienia katastrofy górniczej, do której doszło na terenie kopalni w 2016 r.
Najwyższa Izba Kontroli skontrolowała przedsięwzięcia związane z tworzeniem infrastruktury komunalnej przez związki międzygminne. Weryfikacji poddano przygotowanie finansowo-organizacyjne realizacji tego rodzaju przedsięwzięć, realizację oraz oczywiście efekty realizacji. Jakie inwestycje i działania poddano weryfikacji? Które związki międzygminne skontrolowano i jakie są wnioski tych kontroli?
Obowiązujące przepisy to za mało – mimo uchwalenia ustawy, która ma zapobiegać marnowaniu żywności, nie udało się stworzyć kompleksowego systemu, który w pełni skutecznie redukuje w naszym kraju skalę tego problemu. Zdaniem NIK, powodem jest to, że wprowadzone we wrześniu 2019 r. uregulowania dotyczą wyłącznie handlu, tymczasem jak pokazują wyniki najnowszych badań, najwięcej jedzenia trafia do śmieci prosto z naszych domów, aż 60% - wynika z przeprowadzonej kontroli.
![Raport NIK: Urzędy nieprzygotowane do pracy zdalnej [WYNIKI KONTROLI]](https://portalkomunalny.pl/wp-content/uploads/2021/12/startup-g0af6927b2_640-300x200.jpg)
Zaledwie 6 na 40 badanych instytucji było przygotowanych do pracy zdalnej w czasie 3 fal epidemii, ustaliła NIK. Brakowało sprzętu i możliwości technicznych, dlatego 47% urzędników, zamiast pracować, dokształcało się - samodzielnie albo podczas szkoleń. W skrajnych przypadkach stosunek liczby komputerów przenośnych do liczby pracowników nie przekraczał 10%; pozostałych wahał się od 17% do 60%. Niemal wszyscy pracownicy, którym polecono pracę zdalną, korzystali z prywatnego dostępu do internetu i dzięki temu, w tej nadzwyczajnej sytuacji, udało się ją zorganizować.
Niedostateczny nadzór właścicielski nad spółkami z udziałem miast, działalność wykraczająca poza zadania gmin w sferze użyteczności publicznej, nierentowność i udzielanie zamówień z pominięciem przepisów prawa zamówień publiczny – to główne ustalenia NIK, która skontrolowała osiem spółek komunalnych i cztery urzędu w województwie lubelskim. Zawiadomiła też prokuraturę i Urząd Zamówień Publicznych.
Najwyższa Izba Kontroli ocenia, że szanse na szybkie wdrożenie w Polsce kraju modelu gospodarki o obiegu zamkniętym są niewielkie. Winne jest między innymi wolne tempo prac koncepcyjnych i legislacyjnych oraz różne systemy raportowania danych – wskazują kontrolerzy.
Tworzenie Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie odbywało się bez wystarczających środków finansowych, bez dostatecznej liczby wykwalifikowanych pracowników, a także bez właściwej koordynacji procesu przejmowania zadań i majątku od samorządów oraz z zaniedbaniami w zarządzaniu. To wnioski z raportu Najwyższej Izby Kontroli, która podkreśla, że miało to niekorzystny wpływ na ponad dwuletnie funkcjonowanie tej instytucji.
Jak ocenia NIK po kontroli - budżety obywatelskie umożliwiają skuteczną współpracę między mieszkańcami a władzami gmin, naruszają jednak przy tym obowiązujące przepisy.
Najwyższa Izba Kontroli wykryła niezabezpieczone ujęcie wody pitnej w Cielu. Brak wyznaczonych stref ochronnych był wynikiem wieloletnich zaniedbań gminnej spółki wodociągowej i władz gminy Białe Błota. Sytuacja ta mogła doprowadzić do przedostania się ścieków z przydomowych oczyszczalni do wód podziemnych.
W 2019 r. Najwyższa Izba Kontroli ma przeprowadzić co najmniej 111 kontroli. Kontrolowane będą samorządy, administracja publiczna i instytucje odpowiedzialne za ochronę środowiska.
