Jak powinien wyglądać „wzorcowy” PSZOK?

Organizowanie Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych reguluje tylko kilka aktów prawnych, a mianowicie Ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (DzU z 2013 r. poz. 1399, dalej u.c.p.g.), Ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (DzU z 2013 r. poz. 1235), oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (DzU z 2013 r. poz. 817).

 Obowiązki gminy

Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt. 6 u.c.p.g., gminy:

tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazują miejsca, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych.

Ponadto na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 9 lit. d-e u.c.p.g. gminy:

udostępniają na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowoprzyjęty informacje o:

d) punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych, zawierające: – firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres prowadzącego punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, – adresy punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie danej gminy, wraz ze wskazaniem godzin przyjmowania odpadów,

e) zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (DzU nr 180, poz. 1495, z późn. zm.), zawierające: – firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres zbierającego zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, – adresy punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na terenie danej gminy.

Zapisy u.c.p.g. określają również obowiązek ustalenia przez radę gminy w drodze uchwały, stanowiącej akt prawa miejscowego, sposobu świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych (art. 6r ust. 3 u.c.p.g.). Zgodnie z § 3.1 rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, w przypadku budowy PSZOK-u istnieje obowiązek ustalenia konieczności przeprowadzenia procedury oddziaływania na środowisko. Do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zalicza się m.in. następujące ich rodzaje:

41) instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, w tym składowiska odpadów niebezpiecznych oraz miejsca retencji powierzchniowej odpadów niebezpiecznych;

81) punkty do zbierania lub przeładunku odpadów, w tym złomu.

Punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych najczęściej tworzą gmina lub jej jednostka organizacyjna lub podmiot zewnętrzny wyłoniony w ramach przetargu.

 Brak definicji, wiele wytycznych

Przywołane regulacje prawne nie określają, jak dokładnie powinien wyglądać punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, funkcjonujący na terenie gminy. Tak więc w polskim prawie nie istnieje definicja wzorcowego PSZOK-u. Najczęściej tworzony przez gminy PSZOK to wyznaczony zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego teren: utwardzony, ogrodzony, oświetlony, nadzorowany całodobowo, wyposażony w urządzenia lub systemy zapewniające zagospodarowanie wód opadowych i ścieków przemysłowych pochodzących z terenu punktu, zgodnie z wymaganiami określonymi przepisami, m.in. Ustawy z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (DzU z 2012 r. poz. 145, z późn. zm.), wyposażony w oznakowane pojemniki/ kontenery, umożliwiające selektywne gromadzenie odpadów komunalnych oraz opróżniane z częstotliwością, która zapobiegnie ich przepełnianiu oraz zapewni ciągłość dostarczania odpadów komunalnych przez mieszkańców gminy, zapewniający swobodny dostęp do pojemników/ kontenerów na odpady pojazdom odbierającym odpady komunalne, osiadający uszczelnione podłoże oraz zadaszenie dla magazynowania odpadów niebezpiecznych oraz odpadów urządzeń elektrycznych i elektronicznych, wyposażony w wagę, która umożliwia dokładne określenie masy przyjmowanych odpadów komunalnych, posiadający w miejscu ogólnie dostępnym tablicę informacyjną, zawierającą dane podmiotu prowadzącego PSZOK (pełna nazwa, adres i nr telefonu), wykaz rodzajów przyjmowanych odpadów komunalnych, dni i godziny przyjmowania od mieszkańców selektywnie zebranych odpadów komunalnych oraz regulamin ustalający zasady korzystania z punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych.

Ponadto PSZOK powinien spełniać standardy sanitarne, o których mowa w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650, ze zm.) oraz w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 16 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy gospodarowaniu odpadami komunalnym (DzU nr 104, poz. 868). Tworzone na terenie gmin PSZOK-i mają również zapewnioną ciągłą obsługę wraz z zabezpieczeniem pomieszczenia socjalnego o wielkości odpowiadającej ilości osób zatrudnionych, wyposażonego w: sanitariat, instalacje do czerpania energii elektrycznej, bieżącej wody i ciepła do ogrzewania.

Ze względu na obowiązki sprawozdawcze dot. gospodarki odpadami na terenie gminy wskazane jest prowadzenie ewidencji przyjmowanych odpadów komunalnych w formie elektronicznej lub papierowej (ewidencja zazwyczaj uwzględnia: masę odpadu, rodzaj odpadu, kod odpadu i datę dostarczenia odpadów wraz ze wskazaniem nieruchomości, z której odpady zostały dostarczone do miejsca zbierania). Brak kompleksowych regulacji prawnych w zakresie „zorganizowania” punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, daje gminom dużą swobodę w ich kształtowaniu. Jednak należy pamiętać, aby taki punkt był zgodny z: miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (jeśli nie ma MPZP), decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji (karta informacyjna, opinie sanepidu, RDOŚ-u i ewentualnie raport OOŚ), Prawem budowlanym (strefy wybuchu, ściany ognioodporne itp.), Prawem zamówień publicznych.

Ewelina Chojnacka, analityk Zespołu Zarządzania Środowiskowego
Westmor Consulting